Sankta Lucia: een bijzondere Zweedse feestdag uitgelegd

13 december is een speciale dag in Zweden, dan wordt namelijk Sankta Lucia gevierd. Deze typisch Zweedse feestdag betekent, samen met advent, het begin van de kerstperiode. Waar komt deze feestdag vandaan, hoe wordt het gevierd en waar kun jij meevieren? In deze blog praten we je bij!

Oorsprong

Eerst een klein stukje geschiedenis. Waar de feestdag vandaan komt is niet 100% zeker. Volgens één theorie is de feestdag gebaseerd is op de legende van Sankta Lucia uit Syracuse, Sicilië. Ze werd na een incident met haar verloofde op 13 december tot de brandstapel veroordeeld, maar door een wonder deed het vuur haar geen pijn. Sinds die dag werd de vrouw uitgeroepen tot de beschermheilige Lucia. De naam Lucia komt van het Latijnse lux, wat licht betekent.

Een andere theorie zegt dat Sankta Lucia in de middeleeuwen ontstaan is en dat op deze dag de kortste dag van het jaar gevierd wordt. Vroeger bestond er in Zweden een andere kalender dan tegenwoordig, en volgens die jaartelling was niet op 22 december, maar op 13 december de langste nacht van het jaar. Sankta Lucia zou daarmee dus de tegenhanger van Midsommar zijn.

Viering Sankta Lucia

Lucia wordt door heel Zweden gevierd en onderdeel van de viering is de ‘Luciatåg’ (‘Lucia-trein’). Dit is een optreden van jongens en meisjes in witte gewaden. Vóór en na het optreden komen ze zowel zingend op- als af in een lange rij achter elkaar, vandaar de naam ‘Lucia-trein’. Eén meisje wordt gekozen om Lucia te spelen, zij loopt vooraan en draagt een krans met kaarsen op haar hoofd. Vroeger waren dit echte kaarsen, maar tegenwoordig draagt de Lucia een krans met elektrische lichtjes, dat is net iets veiliger. De overige meisjes dragen ook kransen en de jongens vaak een hoge, puntige hoed. Lucia-vieringen vinden vaak plaats in kerken, buurthuizen of op scholen.

Lucialiedjes

Hoewel het dus niet duidelijk is of het Zweedse Luciafeest oorspronkelijk uit Italië komt, heeft het feest wel een subtiel Italiaans tintje. De melodieën van de liedjes die gezongen worden bij de viering zijn namelijk van oorsprong Italiaans. Deze liedjes zijn net zo bekend als sinterklaas- of kerstliedjes in Nederland, iedere Zweed kan ze meezingen.

Eten

In Zweden geen feestdag zonder eten! Op en rondom Sankta Lucia liggen de bakkerijen vol met ‘lussekatter’. Dit zijn kleine, geelkleurige broodjes met saffraan in de vorm van een ‘S’. Lussekatter zijn typisch voor Sankta Lucia. Naast deze lekkernij horen peperkoeken en glögg, de Zweedse variant van glühwein, ook echt bij de Zweedse winter!

Bekijk de Scandinavische reisboeken voor inspiratie

Meevieren

Ben je tijdens Sankta Lucia in Zweden, en wil je ook een keer een Luciatåg bijwonen? Dat kan! Door het hele land wordt de ‘Luciatåg’ opgevoerd, maar ben je in Stockholm, dan is het openluchtmuseum Skansen een aanrader. Hier wordt de Luciatåg ieder jaar een aantal keer opgevoerd. De ‘officiële’ viering vindt plaats in de grote St Jacobs kerk in Stockholm, en ook hier kan iedereen kaarten voor kopen. Wil je zo’n viering gewoon een keertje rustig thuis vanaf de bank bekijken? Op 13 december wordt ieder jaar de Luciatåg ook uitgezonden op de Zweedse nationale tv.

Bron: Nordiskamuseet.se

Carly

Carly studeerde Scandinavische talen & culturen, met Zweeds als hoofdtaal. Na een jaar in Stockholm te hebben gewoond, is ze in Nederland als vertaler Zweeds aan de slag gegaan. Op Fika Magazine deelt ze haar kennis van en liefde voor Scandinavië.